E-learning in de zorg: alles over online cursussen voor zorgprofessionals
Overweegt uw organisatie de inzet van e-learning in de zorg? Lees in dit artikel wat e-learning is, wat de voor- en nadelen van online cursussen zijn en welke inzichten al zijn verkregen omtrent e-learning in de zorg.
Wat is e-learning?
E-learning is een afkorting voor electronic learning. Het is een verzamelnaam voor leren met behulp van internettechnologie, namelijk via een computer, smartphone of tablet. Deelnemers volgen in een, soms afgeschermde, digitale leeromgeving een cursus of opleiding. Interactieve elementen als video’s, animaties en opdrachten ondersteunen en verrijken het leren. Ook toetsing en communicatie met docenten en medecursisten kan in deze digitale leeromgeving plaatsvinden.
Er zijn drie vormen van e-learning te onderscheiden: face-to-face onderwijs met digitale ondersteuning waarbij er geen sprake is van afstandsleren, online learning waarbij het onderwijs volledig op afstand plaatsvindt en blended learning als combinatie van face-to-face en online learning.
Voordelen van e-learning
E-learning kent veel voordelen ten opzichte van andere leervormen, bijvoorbeeld:
* Flexibiliteit; met e-learning hebben zorgmedewerkers altijd en overal toegang tot de de leeromgeving. Hierdoor kunnen medewerkers zelf hun scholing inplannen tijdens hun onregelmatige werk. Ook hoeft de planner geen medewerkers vrij te plannen, want medewerkers leren wanneer het hen past.
* Maatwerk; een online cursus kan worden afgestemd op specifieke behoeften van de medewerkers. Dit maatwerk, ook als het gaat om leervoorkeuren, maakt dat zij meer gemotiveerd zijn. Het leren kan zelfs adaptief zijn. Dat betekent dat een snelle cursist automatisch moeilijkere leerstof krijgt aangeboden.
* Tijdwinst; cursisten leren in eigen tempo, waardoor snellere deelnemers minder tijd kwijt dan bij klassikaal onderwijs. Tegelijkertijd bespaart een e-learning in de zorg tijd. Niet alle medewerkers hoeven op één moment vrijgepland te worden voor scholing. Als er een combinatie is met klassikale training, zorgt e-learning ervoor dat de trainer na een korte overdracht snel kan starten met diverse werkvormen. De kennis is immers al aanwezig.
* Kostenbesparing; e-learning leidt ook tot minder reis- en verblijfskosten en kosten voor bijvoorbeeld cursusruimte en docenten. Dat e-learning schaalbaar is en door veel cursisten tegelijk gebruikt kan worden, werkt ook kostenverlagend.
* Actualiteit; door het digitale karakter van een e-learning kan nieuwe kennis eenvoudig worden toegevoegd aan een online cursus. Cursisten zijn hierdoor verzekerd van actueel lesmateriaal. Zijn de stappen van handen wassen net veranderd? Geen probleem, dit is zo aangepast.
* Verrijkte leeromgeving; e-learning maakt het verrijken van de leeromgeving mogelijk. Bijvoorbeeld met video’s, games, een digitale community en linkjes naar externe bronnen kunnen cursisten zich het lesmateriaal beter eigen maken. Hierdoor kunnen deelnemers zelf kiezen hoe zij willen leren, via een animatie of een stuk tekst.
* Inzicht in leerprestaties; e-learning geeft inzicht in de individuele behoeften en prestaties van cursisten. Denk aan te ontwikkelen competenties, de tijd die cursisten besteden aan een taak, hoe ver ze zijn met de cursus, het aantal ondernomen pogingen en de behaalde resultaten.
Nadelen van e-learning
E-learning kent ook nadelen. Niet iedereen is even vaardig met de computer of andere mobiele apparaten. Bij deze medewerkers (en wellicht ook bij docenten) zal er weerstand zijn, terwijl e-learning een goede motivatie van cursisten vereist. Of de online cursus in eigen tijd of onder werktijd gevolgd kan worden, zal hierop ook invloed hebben.
Het ontwikkelen van een e-learning op maat vraagt betrokkenheid van een organisatie. Zij moet bijvoorbeeld het lesmateriaal doorlopen en eventueel aanvullen. Ook moet de organisatie de leerdoelen duidelijk hebben, zegt e-learningspecialist Daniëlle Veldhuis in een eerder artikel op de website van e-learningspecialist Knowledge Monk.
>>> Lees ook: Incompany trainingen en opleidingen: voor- en nadelen op een rij
“Er zijn veel e-learnings op de markt die je eigenlijk geen e-learning kunt noemen”, gaat Veldhuis verder. “Denk aan pagina’s van een bestaand boek die online zijn gezet, of een e-learning waarbij studenten alleen lesstof kunnen lezen zonder enige interactiviteit.” Dit is een gemiste kans, vindt ze. “De toegevoegde waarde van een e-learning is juist interactiviteit, verschillende leervormen, toegankelijkheid en flexibiliteit.”
Overigens vervangt een e-learning niet de authenticiteit van volwaardig onderwijs en klassikaal leren. In een duurzaam leertraject blijven klassikale lessen belangrijk. Het weten dat iets werkt is namelijk niet altijd voldoende: cursisten moeten het ook ervaren, voelen en ervan overtuigd zijn dat het werkt.
E-learning in de zorg
Als we inzoomen op e-learning in de zorg, blijkt dat e-learning erg populair is onder zorgprofessionals. Uit een onderzoek van kennisplein Zorg voor Beter kwam in 2016 naar voren dat 45 procent van de verzorgenden en verpleegkundigen deze leervorm gebruikt. Bijvoorbeeld om vakkennis up-to-date te houden of juist te oefenen. E-learnings als verpleegkundig rekenen, verpleegtechnische handelingen, Wet zorg en dwangof dementie sluiten hierbij aan.
Eerdere onderzoeken toonden al aan dat de opmars van e-learning niet meer te stoppen is, zo schrijft beroepsvereniging V&VN in reactie op het onderzoek. “Professionals proberen bijscholing vaak te combineren met hun werk en een druk privéleven. Met e-learning kan er maatwerk geboden worden. Zeker wanneer dit gebeurt door het verbinden van de online opgedane kennis met reflectie in het team.”
Twee voorbeelden
Amanshoeve: ‘Erg leuk en leerzaam’
De medewerkers van ouderenzorgorganisatie Amanshoeve startten in 2018 met e-learningsmodules. Deze modules moesten de kennis en vaardigheden van medewerkers rond eten en drinken vergroten. Zij bereidden namelijk zoveel mogelijk zelf de maaltijden in de woningen. “Dat is makkelijker gezegd dan gedaan”, aldus Jan Aman, eigenaar van de Amanshoeve. “Tijdens de zorgopleiding is eten en drinken maar een heel beperkt onderdeel. Vooral de jongere generatie ervaart het als een opgave om elke dag een maaltijd op tafel te moeten zetten die niet alleen smakelijk is maar ook verantwoord.”
De eerste training betrof ‘Voedselveiligheid voor kleinschalig wonen’. Aman: “Je wordt als cursist bewust gemaakt van de risico’s op het gebied van eten en drinken. Door de praktijkvoorbeelden konden we eenvoudig de vertaalslag maken naar onze eigen woongroep en de opgedane kennis toepassen in ons dagelijks werk.”
ADRZ: ‘Vertrouwd en laagdrempelig’
Alle voedingsassistenten van Adrz, een ziekenhuis met drie locaties in Zeeland, volgen in 2022 een online cursus via Knowledge Monk, zusterorganisatie van Threewise. “We vinden het belangrijk dat iedereen dezelfde basiskennis heeft”, vertelt Patricia Bongaarts, projectmedewerker facilitaire services. Medewerkers mogen zelf bepalen of ze de cursus thuis of op het werk volgen. “Op deze manier kan iedereen de cursus doen waar en wanneer hij of zij wil.”
Input vanuit infectiepreventie, diëtiek en logopedie werd verwerkt in de cursus. “Door dit maatwerk is het echt onze cursus geworden”, vertelt Bongaarts. “Soms had ik het gevoel dat we heel kritisch waren omdat we zoveel personalisaties wilden. Maar Knowledge Monk gaf nooit dat gevoel. Integendeel, het contact is vertrouwd en laagdrempelig.”
Geraadpleegde bronnen: Stichting A+O VVT, Zorg voor Beter, V&VN, e-learningmaken.nl
Lees ook:
Opleidingen in de zorg: kansen voor zorgorganisaties én werkzoekenden
Subsidie voor opleidingen in de zorg: 5 opties voor werkgevers