Florence Nightingale staat bekend als de grondlegster van de moderne verpleegkunde. Op haar geboortedag – ze zag op 12 mei 1820 het levenslicht – wordt sinds 1965 de Internationale dag van de verpleging gevierd. Aan haar kijk op het verlenen van zorg aan zieken en gewonden heeft de medische wereld veel te danken.

Florence Nightingale kwam uit een welgestelde Engelse familie en wist al jong dat ze iets wilde doen voor armen, zieken en gewonden. Dit geheel tegen de zin van haar familie, die dat niets vond voor een meisje uit de betere kringen. Nightingale verzette zich tegen de denkbeelden van die tijd waarin vrouwen geen volwaardig beroep konden hebben, maar werden geacht te trouwen en een gezin te stichten. Hier voelde ze niets voor.

De vrouw met de lamp

Nightingale leerde meer over de zorg in het diaconessenhuis in het Duitse Kaiserswerth en bij de zusters van St. Vincent de Paul in de buurt van Parijs. Terug in Engeland ging ze werken in een ziekenhuis in Londen. De ervaring die ze daar opdoet, kan Nightingale goed gebruiken als ze tijdens de Krimoorlog in 1854 als hoofd van een groep verpleegsters vertrekt naar Scutari (het huidige Istanboel). Ze gaat daarheen om in een militair ziekenhuis Britse soldaten te helpen. Nightingale staat daar bekend als ‘de vrouw met de lamp’, omdat ze ’s nachts vaak met een lantaarn de ronde doet.

Dankzij haar verbeterde de medische verzorging. Ze bewees dat hygiëne hierin een belangrijke rol speelt. Ze toonde aan dat de meeste gewonden stierven door gebrek aan goede zorg en niet door oorlogsverwondingen. Nightingale deed dit door gegevens te verzamelen, te analyseren en deze te verwerken in een pooldiagram, haar eigen uitvinding. Ze was daarmee een van de eerste statistici.

De visie van Florence Nightingale op verpleging

Toen ze terug was in Engeland richtte ze de eerste professionele verpleegstersschool op in het St. Thomashospital in Londen. Niet alleen pleitte Nightingale voor goede verpleegkundige zorg, maar ook voor goede observatie van patiënten. Ze vond het heel belangrijk om patiënten goed te informeren over hun ziekte en om medeleven te tonen, iets wat in die tijd niet gebruikelijk was. Haar visie op de verpleging van zieken publiceert ze in 1859 in een handboek voor ‘Notes on Nursing’. Ze legt daarin ook uit hoe je om zou moeten gaan met zieken. Iets wat we nu psychosociale zorg zouden noemen.

Dat Nightingale samenwerkte met wetenschappers en de door haar geschreven rapporten en theorieën leidden tot belangrijke sociale hervormingen is minder bekend. Ook zijn veel van haar baanbrekende ideeën over ziekenhuisarchitectuur, zoals afzonderlijke afdelingen (paviljoens) om het besmettingsgevaar te verkleinen en het belang van licht en goede ventilatie, tegenwoordig heel gewoon.

Koninklijke onderscheiding voor Florence Nightingale

De grootste verdienste van Florence Nightingale is dat ze er voor heeft gezorgd dat verplegen een echt beroep werd. Voor haar bijdragen aan de gezondheidszorg, het onderwijs en sociale hervormingen kreeg ze, als eerste vrouw, een hoge koninklijke onderscheiding, de Order of Merit.

PS. Wil je weten hoe Florence Nightingale klonk? Beluister dit geluidsfragment uit 1890!

Ga ook voor een carrière in de zorg!